Η αυτοεκτίμηση έγινε δημοφιλής όρος στη δεκαετία του 1960, μία δεκαετία επανάστασης η οποία επαναπροσδιόρισε τη θέση μας όσον αφορά στην ατομική ενδυνάμωση. Mόνο τότε η αυτοεκτίμηση έγινε αποδεκτή ως ουσιαστικό στοιχείο για την υγεία των γυναικών και των ανδρών και υγεία επαναπροσδιορίστηκε, έτσι ώστε να συμπεριλαμβάνει την ψυχολογική και πνευματική υγεία πέρα από τη σωματική.
Kάθε μία από τις επόμενες τρεις δεκαετίες συνέβαλε στη βελτίωση αυτού του καινούργιου ορισμού της αυτοεκτίμησης. Συμβολικά, οι κοινωνικές τάσεις ανάμεσα στις δεκαετίες του 60 και του 90 αντανακλούν τα στάδια ανάπτυξής της προσωπικής ενδυνάμωσης από τα οποία περνάμε ως άτομα. Μετά τη δεκαετία του 60, που ήταν η δεκαετία της Επανάστασης, ήρθε δεκαετία του 70, η δεκαετία της ενδοσκόπησης.
Η ανεπεξέργαστη ενέργεια που απελευθερώθηκε κατά τη δεκαετία του 60 και η οποία κατέρριψε τα εξωτερικά φράγματα, οδήγησε στο έργο της δεκαετίας του 70 που ήταν η κατάρριψη των Εσωτερικών φραγμών. Αυτή ήταν η δεκαετία που έκανε την ψυχοθεραπεία πασίγνωστη λέξη.
Η δεκαετία του 70 συγχώνευσε δύο νέες ψυχολογικές δυνάμεις. Πρώτον οι υπερβολικά ισχυρή η λέξη “εγώ” απελευθερώθηκε από την πουριτανική φυλακή της, όπου το μόνο επιτρεπτό πρόσφυμα ήταν το -ιστης. Αυτή και μόνο η λέξη, εγωιστής, ήταν για αιώνες τόσο ισχυρή, ώστε να εμποδίζει τη μεγάλη πλειονότητα των ανθρώπων από το επιδιώκει οποιαδήποτε μορφή προσωπικής ανάπτυξης.
Τη δεκαετία του 70 έκανε τη λέξη εγώ/εαυτός αποδεκτή και χρησιμοποιήθηκε ευρέως ως πρόθεμα – όπως στις λέξεις αυτοθεραπευτικός, αυτογνωσία. Αυτή η απλή μεταστροφή έδωσε στον καθένα μας το κλειδί για το “μυστικό κήπο”, όπου, με λίγη βοήθεια όλοι μας ανακαλύπτουμε ότι πράγματι μπορούμε να πορευτούμε μόνοι μας.
Όπως ήταν αναμενόμενο, αυτή η γοητεία με τη λέξη εγώ/εαυτός έφτασε στα άκρα. Για να δοκιμάσει το πόσο μακριά μπορεί να μας οδηγήσει δύναμη των νέων “εαυτών” μας, το θέμα της δεκαετίας του 80 ήταν η επικέντρωση στον εαυτό μας: ο ναρκισσισμός.
H ναρκισσιστική ατμόσφαιρα μας έκανε να αισθανθούμε ότι μπορούμε ελεύθερα να ικανοποιούμε όλες μας τις υλικές επιθυμίες. Και το κάναμε, σε κάθε ακραία μορφή. Πόσο γρήγορα μπορούμε να γίνουμε πλούσιοι; πόσο γρήγορα μπορούμε να μεταφέρουμε πληροφορίες; πόσο γρήγορα μπορούμε να μετατρέψουμε στον κόσμο μας σε ένα πλανήτη τεχνολογίας; πόσο γρήγορα μπορούμε να αδυνατίσουμε; πόσο γρήγορα μπορούμε να θεραπευτούμε;
Ακόμη και ο στόχος του να γίνουμε συνειδητοί, που πρώτα ήταν ένα ιερό καθήκον που απαιτούσε επίμονο έργο μετατράπηκε σε κάτι που οι άνθρωποι πίστευαν ότι θα αποκτούσαν μέσα σε μία εβδομάδα αν πλήρωναν αρκετά χρήματα.
Επειδή όμως και εγωιστική ικανοποίηση των επιθυμιών μας κάνει κάποτε σε σημείο κορεσμού, από τη στιγμή που μπήκαμε στη δεκαετία του 90 το εκκρεμές για μία ακόμη φορά κινήθηκε από τον εξωτερικό κόσμο στον εσωτερικό, κατευθύνοντας όλα αυτά τα ενεργειακά πρότυπα προς την προσωπική εξέλιξη.
Δηλαδή, άρχισε να δημιουργείται η έννοια ενός εαυτού τόσο ισχυρού, ώστε να είναι “στον κόσμο τούτο αλλά όχι εκ του κόσμου τούτου” ενός εαυτού που μπορεί να απολαμβάνει τη μεγαλοσύνη του φυσικού κόσμου, χωρίς να επιτρέπει στις διάφορες ψευδαισθήσεις να του αδειάζουν την ψυχή του.
Η επανάσταση, η ενδοσκόπηση, ο ναρκισσισμός και η εξέλιξη είναι τα τέσσερα στάδια από τα οποία περνάμε προκειμένου να αποκτήσουμε αυτοεκτίμηση και πνευματική ωριμότητα. Ένας πνευματικά πνευματικά ενήλικος εφαρμόζει, χωρίς επίδειξη, τις εσωτερικές του πνευματικές ιδιότητες στις καθημερινές του αποφάσεις. Οι “πνευματικές” του σκέψεις και δραστηριότητες συνδέονται αναπόσπαστα με τις άλλες πλευρές της ζωής του: όλα γίνονται ένα.
Ένας άνθρωπος μπορεί να περάσει αρκετά χρόνια σε κάθε φάση ή μόνο μερικούς μήνες, αλλά, άσχετα με το πόσο χρόνο διαρκεί η κάθε φάση, κάποτε θα παλέψει με τις συγκεκριμένες προκλήσεις που συνδέονται με το χαρακτήρα του, την ηθική και τον αυτοσεβασμό του.
Πρέπει να δουλέψουμε, για να ανακαλύψουμε τον εαυτό μας, για να καταλάβουμε γιατί κρατάμε μυστικά, γιατί έχουμε έξεις, γιατί κατηγορούμε τους άλλους για τα δικά μας λάθη.
Πρέπει να δουλέψουμε, για να καταλάβουμε γιατί μας είναι δύσκολο να κάνουμε ή να δεχτούμε μία φιλοφρόνηση ή γιατί κουβαλάμε ντροπή μέσα μας.
Πρέπει να αποκτήσουμε άνεση στο να είμαστε υπερήφανοι για το χαρακτήρα και τα επιτεύγματά μας.
Πρέπει να μάθουμε τις παραμέτρους του χαρακτήρα μας, πόσο συμβιβαζόμαστε και που χαράσσουμε τα όρια μας – αν χαράσσουμε όρια.
Η δημιουργία μιας ταυτότητας για τον εαυτό μας βασίζεται στην αυτοανακαλύψη και όχι στη βιολογική και εθνική μας κληρονομιά. Αυτό το πρώτο στάδιο της αυτό ανακάλυψης είναι η επανάσταση.
Απόσπασμα από το βιβλίο “Ανατομία του Πνεύματος”, εκδόσεις Διόπτρα
