Στην ιστορία της παραδοσιακής κινέζικης ιατρικής, η έννοια ανοσοποίηση, καταγράφηκε για πρώτη φορά τον 18ο αιώνα σε βιβλίο το οποίο αναφερόταν σε φόρμουλες για την απαλλαγή από την πανούκλα.
Η λέξη πανούκλα, χρησιμοποιείτο από τους αρχαίους κινέζους όταν αναφερόντουσαν σε λοιμώδη νοσήματα που επηρέαζαν ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Η δυτική ιατρική βέβαια, πολύ αργότερα, έδωσε μία διαφορετική έννοια στην ασθένεια της πανούκλας.
Παρόλα αυτά η παραδοσιακή κινέζικη ιατρική, γνώριζε και για τη θεωρία και για την πρακτική της ανοσοποίησης και θεραπείας των λοιμωδών νοσημάτων από εκείνα τα χρόνια. Ειδικότερα, το βιβλίο του Su Wen, αναφέρει ότι για τις ασθένειες που έπαιρναν το μέγεθος επιδημίας, ο μοναδικός τρόπος αντιμετώπισης και θωράκισης του ανθρώπινου οργανισμού ήταν η υγιή ενεργειακή κατάσταση, δηλαδή η ενεργειακή ισορροπία. Μόνο τότε «οι δαίμονες δεν θα εισβάλλουν» όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το βιβλίο, εννοώντας φυσικά τις ασθένειες.
H κινέζικη ιατρική, από την αρχή χρησιμοποίησε την ολιστική προσέγγιση, καθώς έβλεπε το ανθρώπινο σώμα ως ένα οργανικό σύνολο. Οι σχέση μεταξύ οργάνων και ιστών, καθώς και ο άνθρωπος με το περιβάλλον διαβίωσης είναι τόσο αλληλένδετα μεταξύ τους, ώστε να υπάρχει η απόλυτη ισορροπία σε κάθε φυσιολογική λειτουργία. Αυτή η σταθερότητα και η αρμονία είναι η ρίζα της άμυνας των ασθενειών και η διατήρηση της υγείας. Οποιαδήποτε διαταραχή αυτής της ισορροπίας θα προκαλέσει την ασθένεια.
Όλα τα μέρη του σώματος, όπως, το qi (ζωτική ενέργεια), το αίμα, τα σωματικά υγρά, τα όργανα και οι ιστοί, και οι μεσημβρινοί, έχουν δικές τους συγκεκριμένες λειτουργίες, οι οποίες σε απόλυτη αμοιβαία συνεργασία προάγουν την υγιή άμυνα του οργανισμού και ισχυροποιούν την προστατευτική τους δύναμη.
Σύμφωνα με την κινέζικη ιατρική λοιπόν, η έμφυτη ικανότητα αντίστασης του ανθρώπινου σώματος ενάντια σε οποιαδήποτε ασθένεια, περιγράφεται ως μία ροή ενέργειας που κυκλοφορεί σε όλο το σώμα η οποία είναι σε απόλυτη ισορροπία. (zheng qi στην κινέζικη ορολογία).Τυχόν διαταραχές σε αυτή την ισορροπία θα προκαλέσουν ασθένεια.
Υπό κανονικές συνθήκες, το ανθρώπινο σώμα, εξαρτάται από το ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα προκειμένου να καταπολεμήσει όλες τις λοιμώξεις, να καθαριστεί ο οργανισμός από τα μικρόβια, αλλά και να λειτουργεί ως φρουρός για την προστασία όλου του εσωτερικού του σώματος. Αν υπάρξει ανισορροπία, θα προκληθεί πάθηση.
Στο κεφάλαιο 72, του Su Wen, αναφέρεται συγκεκριμένα ότι, «όταν η ενέργεια βρίσκεται σε ισορροπία και είναι καλά αποθηκευμένη μέσα στο σώμα, δεν μπορούν να προκληθούν παρεμβολές». Στο κεφάλαιο 33, αναφέρει ότι «κάθε φορά που οι δαίμονες συγκεντρώνονται στο εσωτερικό, είναι παρούσα η έλλειψη της ενέργειας» (οι ασθένειες, αναφερόντουσαν ως δαίμονες).
Σύμφωνα με τη θεωρία του yin yang η δύο αυτές ενέργειες βρίσκονται σε διαρκή αλληλεξάρτηση και αλληλοεπίδραση, μεταμορφώνονται, αναπαράγονται και ισορροπούν, δίνοντας ώθηση στη δημιουργία και την εξέλιξη. Η παραδοσιακή κινέζικη ιατρική, με βάση αυτή τη θεωρία, έχει ως απόλυτο στόχο για τη θεραπεία, την ομαλή λειτουργία αυτής της κίνησης μέσα στο ανθρώπινο σώμα. Δηλαδή, την αρμονική συνύπαρξη του yin και του yang. Η θεραπευτική στρατηγική είναι να αναπληρώνει εκεί που υπάρχει έλλειψη και να μειώνει εκεί που υπάρχει υπερβολή.
Η θεραπευτική αυτή στρατηγική, προκειμένου να διατηρηθεί ή να διορθωθεί η ανοσοποίηση, έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
- Επικεντρώνεται στην ενεργοποίηση της έμφυτης θεραπευτικής ικανότητας του οργανισμού, όπου δίνεται έμφαση στο σύνολο και όχι σε συγκεκριμένα όργανα ή συστήματα. Η ικανότητα αυτή λειτουργεί πιο πάνω από το φυσικό επίπεδο. Μπορεί να λειτουργήσει και στη ζωτική ενέργεια (qi) η οποία μας δυναμώνει. Ακόμα και όταν το σώμα είναι φαινομενικά υγιές χωρίς την ύπαρξη εξωτερικών συμπτωμάτων, είναι πολύ πιθανό να υπάρχουν συμπτώματα εσωτερικά τα οποία και δεν αντιλαμβανόμαστε.
- Μπαίνει στη διαδικασία να υποστηρίξει τη διαδικασία εξισορρόπησης, χρησιμοποιώντας διαφορετικές μεθόδους όπως για παράδειγμα το γιν γιανγκ του σώματος, τη ζωτική ενέργεια (qi), του αίματος ή τις λειτουργίες των οργάνων. Η παραδοσιακή κινέζικη ιατρική έχει κατηγοριοποιήσει τις ρυθμιστικές αυτές ιδιότητες σε τέσσερις δράσεις: να μειώσει όταν υπάρχει υπερβολή, να ενισχύσει όταν ανεπάρκεια, να κινήσει όταν υπάρχει στάση και να χτίσει όταν υπάρχει κατάρρευση.
